تاریخچه: زمین‌های اختیاریه درگذشته جزء زمین‌های دروس بود و با نام حسین‌آباد شناخته می‌شد. در زمان مظفرالدین شاه قاجار، پس از اینکه غلامحسین غفاری کاشانی که در آن زمان به او «صاحب‌اختیار» می‌گفتند، زمین‌های حسین‌آباد را خرید، آن زمین‌ها را آباد کرد و آن را به نام خود «اختیاریه» نامید. غلامحسین غفاری کاشانی در هشتم فروردین سال هزاروسیصدوبیست و شش درگذشت. خیابان اختیاریه در قدیم، از طولانی‌ترین خیابان‌های شمال تهران بود که امروزه به دو قسمت اختیاریه شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود و در دو منطقه یک و منطقه سه قرار دارد. آن قسمت از اختیاریه که در منطقه یک قرار دارد به نام رستم‌آباد معروف است. البته روایتی دیگر نیز وجود دارد که می‌گویند: غلامحسین غفاری کاشانی به دوستعلی خان معیرالممالک نیز معروف بود. او می‌گفت که باغ چیذر را به پسر مظفرالدین شاه فروختم و باغی دیگر خریدم و نام آن را اختیاریه نهادم.

مرزبندی: محله اختیاریه یکی از محلات تهران است که در منطقه سه شهرداری واقع شده است. این محله در شمال شرقی منطقه قرار دارد و مرز شمالی آن بزرگراه صدر، مرز جنوبی آن خیابان شهید کلاهدوز، مرز شرقی به خیابان پاسداران و مرز غربی آن به بزرگراه کاوه ختم می‌شود. این محله با دیگر محلات تهران در منطقه یک شهرداری و منطقه چهار شهرداری هم‌مرز است. از شمال با محله قیطریه و رستم‌آباد از منطقه یک شهرداری تهران و از شرق با محله پاسداران از منطقه چهار شهرداری تهران از جنوب با محله دروس و از غرب با محله درب دوم از منطقه سه شهرداری هم‌مرز است.

محدودیت ترافیکی: چنانچه مایلید به‌وسیله خودروی شخصی به دیگر محلات تهران رفت‌وآمد داشته باشید، این محله هیچ نوع محدودیت ترافیکی ندارد و شامل طرح اصلی و زوج و فرد نمی‌شود.

اتوبوس و تاکسی: در محله اختیاریه دسترسی به اتوبوس بسیار آسان است زیرا از سه پایانه بزرگ در دیگر محلات تهران به این محله ایستگاه دارد. این پایانه‌ها عبارت‌اند از: پایانه لاله-پایانه شهید افشار یا پارک‌وی که از سامانه تندروی اتوبوس‌رانی است و شمالِ محله اختیاریه در بزرگراه صدر ایستگاه‌های متفاوت دارد. از اتوبوس‌های عادی نیز دو پایانه در دیگر محلات تهران به محله اختیاریه ایستگاه دارد: پایانه شهید دستواره – تجریش که در مسیرش در محله اختیاریه نیز ایستگاه دارد. پایانه سوهانک- سه‌راه ضرابخانه که در سه‌راه اختیاریه و چهارراه پاسداران ایستگاه دارد در این محله می‌توانید از پایانه‌های تاکسی در مترو قیطریه و مترو نوبنیاد استفاده نمایید. البته در تمام خیابان‌های قیطریه تاکسی‌ها در حال عبور و مرور هستند و شما هیچ‌گاه درراه نخواهید ماند.

دسترسی به مترو: دسترسی به ایستگاه مترو در این منطقه فقط از خط 3 مترو، به مبدأ و مقصد قائم- آزادگان، در میدان نوبنیاد در شرق و خیابان قیطریه در غرب امکان‌پذیر است و ساکنین محل می‌توانند به‌وسیله این خطوط، به خطوط دیگر مترو و اتوبوس دسترسی داشته باشند. درصورتی‌که در قسمت شرقی اختیاریه ساکن هستید یا قصد ساکن شدن در این قسمت از اختیاریه را دارید، می‌توانید از خط یک مترو، به مبدأ و مقصد تجریش کهریزک استفاده نمایید که در خیابان شریعتی ایستگاه دارد و شما می‌توانید به‌وسیله تاکسی به این ایستگاه دسترسی پیدا کنید.

امکانات: آثار تاریخی محله اختیاریه تهران: محله اختیاریه به چند دلیل دارای آثار تاریخی مهمی است. به جهت قدمتی که دارد، به جهت قرار گرفتن در شمالی‌ترین بخش‌های تهران و به جهت خوش آب‌وهوا بودن آن به‌خصوص در ایام قدیم که اعیان و اشراف به آنجا سفر می‌کردند. از آثار تاریخی این محله می‌توان باغ و عمارت خواهر ناصرالدین‌شاه به نام عزت الدوله نام برد. باغ و منزل مشیرالدوله وزیر خارجه ایران در دوره قاجار که فرمان مشروطیت نیز در این باغ صادر شد، در قسمت رستم‌آباد اختیاریه قرار دارد. باغ پسر مشیرالدوله با لقب معتمدالملک که در قسمت رستم‌آباد اختیاریه قرار دارد. باغ و منزل امین خلوت که آن‌هم در رستم‌آباد اختیاریه بوده است. منزل امین السلطان و امین الملک که در رستم‌آباد قرار دارد. اماکن عمومی محله اختیاریه تهران: اماکن مذهبی: مسجد جامع مهدیه در خیابان دیباجی شمالی، مسجد شهید شاه‌آبادی در خیابان دردانه، مسجد صاحب‌الزمان (عج) در اختیاریه جنوبی، مسجد محمدیه در خیابان دیباجی جنوبی، مسجد علی و زهرا در خیابان کلاهدوز واقع‌شده‌اند. این مساجد هرکدام دارای حسینیه هم هستند. اماکن فرهنگی: کتابخانه مصطفی رحماندوست داخل بوستان سهیل در خیابان برادران جوزی قرار دارد. کتابخانه عمومی بوستان ارغوان در خیابان ارغوان واقع شده است. اماکن ورزشی: مجموعه فرهنگی ورزشی شهدای اختیاریه در خیابان‌ همای جنوبی که دارای سالن آموزشی ورزشی و مرکز مشاوره تغذیه‌ای می‌باشد. مجموعه باشگاه شهرداری که در خیابان همای جنوبی قرار دارد. مجموعه ورزشی امام علی (ع) در خیابان پاسداران، سه‌راه اختیاریه است؛ که شامل دوازده سالن بزرگ و زمین ورزشی می‌باشد و کلیه رشته‌های ورزشی را در این مجموعه آموزش می‌دهند. مجموعه وزشی کوثر در خیابان شهید رحمانی که دارای انواع ورزش‌های آبی، توپی، رزمی و... می‌باشد. باشگاه ورزشی آروشا در خیابان منظریه واقع شده است که مخصوص بانوان و جهت تناسب‌اندام تأسیس شده است. مراکز بهداشتی درمانی: بنیاد امور بیماری‌های خاص در محله اختیاریه در خیابان بهرام قرار دارد. داروخانه بزرگ و مجهز اختیاریه در خیابان زرنگ، داروخانه تابش و داروخانه ویولا در خیابان کلاهدوز واقع‌شده‌اند. بیمارستان روان‌پزشکی صدر نیز در محله اختیاریه در خیابان رحمانی قرار دارد. بوستان‌های محله اختیاریه تهران: بوستان سهیل در شمال اختیاریه، بزرگراه صدر، خیابان برادران جوزی، دارای فضای سبز با وسایل بازی کودکان که به‌عنوان پارک محلی است. بوستان نگار در خیابان گلایل که شامل محوطه خانوادگی، وسایل ورزشی و آب‌نما با فضای سبز است. بوستان ارغوان که در محله اختیاریه در دیباجی جنوبی، خیابان ارغوان واقع شده است و دارای وسایل ورزشی، زمین‌بازی با وسایل بازی کودکان است. پارک بازی کودکان نگار، در کنار بوستان نگار به‌عنوان یک محوطه جداگانه در نظر گرفته شده است و شامل وسایل بازی کودکان و زمین‌بازی با چمن مصنوعی است. بوستان مازیار در خیابان غیاثوند که سرتاسر این خیابان از میدان اختیاریه تا مازیار را پوشانده است و دارای فضای سبز و وسایل ورزشی بسیار متنوعی می‌باشد. بوستان سحر در خیابان بهرام واقع شده است که به‌عنوان یک پارک کم وسعت محلی شناخته می‌شود. این پارک دارای فضای سبز و زمین با وسایل بازی برای کودکان است. مراکز خرید محله اختیاریه تهران: مجتمع تجاری پرمهر و مجتمع تجاری سامان در محدوده محله اختیاریه در خیابان کلاهدوز قرار دارند، این دو پاساژ دارای انواع فروشگاه‌های پوشاک، صنایع دست، کفش و کیف و ... می‌باشند.