تاریخچه: از جمله محله های تاریخی در شمال تهران محله زرگنده است که در نزدیکی تجریش قرار دارد. این محله در گذشته به عنوان روستایی در شمال شهر ری بوده است که چیزی در حدود 3000 سکنه را در خود جای داده بود. سرانجام با گسترش تهران و طبق قانون شهرداریها در سال 1334 چندین محله مانند محله زرگنده، محله ده ونک، محله اختیاریه، محله رستم آباد و محله قلهک به عنوان سکونت گاه های اصلی منطقه 3 تهران شناخته شده و به آرامی بافت شهری منطقه 3 را تشکیل دادند. البته نا گفته نماند که در همین سالها در کنار منازل مسکونی زمین های کشاورزی برای زراعت وجود داشته است. بعد از چندین سال با ایجاد سفارت روسیه در نزدیکی محله زرگنده بیشتر ساکنین محله افراد مهاجر روسی بوده اند که از این محله به عنوان ییلاق کارکنان استفاده می گردید. در گذشته در اطراف محله زرگنده بیشتر کوه و تپه وجود داشته است و از دل همین کوه و تپه ها جواهرات، سکه، کوزه و اموال با ارزش قدیمی استخراج می شد به همین دلیل نام این محل را زرگنده نامیدهاند. دو روایت درباره نام محله زرگنده وجود دارد که شامل موارد زیر می شود: 1. در واقع می توان گفت که لغت زرگنده از دو کلمه زر به معنای طلا و آگنده به معنی انباشته شده یا فربه تشکیل شده است. بنابراین می توان معنای اصلی لغت زرگنده را انباشته شده از زر ترجمه نمود. 2. درقدیم محله زرگنده به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شده است و مردم شمالی میزان مال و ثروتشان نسبت به مردم جنوبی بیشتر بوده و در گذشته مکانی برای نگهداری اموال با ارزش وجود نداشته است. بنابراین مردم محله شمالی برای حفظ اموال خود به تپه ها پناه برده و اموال با ارزش را در تپه ها مخفی می کردند در عوض مردم دیگری چندی بعدی این اموال را از تپه ها و کوه پیدا کرده و استخراج می کردند به همین دلیل می گویند که فلانی از کوه ها زر کنده است و نام این محله را زرگنده انتخاب کردهاند. در گذشته سه واقعه تاریخی در یکی از محلات تهران رخ داده است و اتفاقا نام این محله زرگنده است. 1. یکی از دلایل شهرت محله زرگنده به دلیل وجود سفارت روسیه در محله است که در آن زمان سفارت خانه روسیه از مهمترین سفارت خانه های شهر تهران به حساب میآمد. 2. در هنگام ورود مجاهدین به تهران محمد علی شاه قاجار از کاخ سلطنتی خود فرار کرده و به محله زرگنده و سفارت روسیه پناه می آورد. 3. درست در پارک محله زرگنده قبر خانمی قرار دارد که نخستین فردی بود که در ایران کشف حجاب کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مردم محل قبر را تخریب کردند و تنها تکه سنگی از قبر او باقی مانده است.

بافت انسانی: بافت شهری محله منظم و کوچه و خیابان های محله کم عرض هستند. بافت محله ساختاری مسکونی- اداری داشته و کاربری های تجاری زیادی در محله موجود نیست. ترافیک زیادی در ساعات اداری در محله به چشم میخورد. هسته مرکزی محله بافت اجتماعی و فرهنگی کاملا متفاوت داشته و تراکم ساختمانی فشرده ای در این قسمت وجود دارد. خیابان ظفر از مهم ترین خیابان های محله است که از نظر سکونتی استانداردهای بالایی دارد. خانه های نوساز با متراژ بالا و بافت فرهنگی ساکنان یکدست است. این خیابان به دلیل مجاورت با میرداماد از حجم ترافیک بالایی برخوردار است.

مرزبندی: محله زرگنده در حال حاضر در منطقه 3 شهرداری تهران واقع گردیده است. با رشد و گسترش شهر تهران محدوده این محله نسبت به گذشته بزرگتر شده و در حال حاضر از سمت شرق به خیابان شریعتی، از سمت شمال به بزرگراه صدر، از سمت غرب به بزرگراه مدرس و از سمت جنوب به محله قلهک منتهی می گردد.

محدودیت ترافیکی: ندارد

اتوبوس و تاکسی: خوشبختانه محله زرگنده نه تنها دارای دسترسی مناسبی به مترو است بلکه میزان دسترسی به تاکسی و اتوبوس هم عالی بوده و باید گفت که از لحاظ دسترسی به تاکسی می توان از خیابان شریعتی به سمت تجریش و یا جنوب تهران رفت و همچنین از طریق خط اتوبوس واقع در خیابان شریعتی هم می توان به سایر خطوط تاکسی و اتوبوس دسترسی پیدا نمود.

پمپ بنزین: خوشبختانه در این محله پمپ بنزینی به نام پمپ بنزین پل صدر در خیابان شریعتی قرار دارد

دسترسی به مترو: در جنوب محله زرگنده محله قلهک وجود دارد و همانطور که می دانید برای شمال و جنوب تهران خط متروی 1 تهران قرار دارد که از میدان تجریش شروع شده و تا کهریزک و شهرری ادامه دارد. در این محله ایستگاه مترو قلهک و ایستگاه مترو صدر بهترین و نزدیکترین ایستگاه های مترو شناخته شده است.

امکانات: جاذبه گردشگری و تاریخی محله زرگنده در محله زرگنده به دلیل آن که یکی از قدیمیترین محلات تهران به حساب می آید دارای جاذبه تاریخی و گردشگری به نام زیارتگاه امامزاده اسماعیل است. این امامزاده در نزدیکی بوستان زرگنده قرار دارد و گفته شده است که امامزاده اسماعیل از نوادگان امام زین العابدین (ع) است. مراکز خرید محله زرگنده در محله زرگنده خوشبختانه پاساژ و مراکز خرید وجود دارد همچنین در این محله مرکز میوه و تره بار زرگنده برای خرید روزانه برای میوه، مرغ، گوشت و... ایجاد گشته است. درشمال این محله مجتمع پارک رویال بنا شده است که دارای 3 طبقه مرکز تجاری، پارکینگ، تالار آیینه، رستوان سرپوشیده و... هست. همچنین در نزدیکی محله زرگنده مرکز تجاری ASP و مرکز تجاری نگین قلهک هم بسیار مناسب و ایدهآل برای خرید می باشد.