و اما مروری بر وضعیت بازار اجاره
بررسی وضعیت مسکن حاکی از آن است که طی ماه های اخیر حجم معاملات مسکن دائما با کاهش همراه بوده است به طوری که این بازار را با کساد همراه خوانده اند، تا جایی که عده زیادی به بازار اجاره روی آورده اند و این امر سبب شده است شاهد رشد قیمت اجاره بها در دو هفته گذشته باشیم.
همزمان با نزدیک شدن به فصل جابه جایی، افزایش نرخ اجاره بها به چشم می خورد، تا جایی که بر اساس گزارش های میدانی رشد نرخ اجاره بها طی دو هفته اخیر 10 تا 15 درصد اعلام شده است. در مناطق شمالی کشور، معاملات مربوط به واحد هایی تا 5 سال ساخت، به ازای هر متر مربع، 60 تا 90 هزار تومان می باشد، این رقم در مناطق میانی تهران به 40 تا 60 هزار تومان می رسد و در مناطق جنوبی 20 تا 40 هزار تومان اعلام گشته است. با این وجود در برخی از قسمت ها بر اساس فاکتور های مختلف قیمت های گران تری به عنوان نرخ اجاره بها برآورد گردیده است.
میزان قرارداد های خرید و فروش تنظیم شده در تهران به نسبت سال گذشته با افت 36 درصدی همراه بوده است از این رو می توان به این نتیجه کلی رسید که با توجه به گران شدن واحد های مسکونی افراد زیادی به بازار اجاره بها روی آورده اند و این عامل سبب شده است نرخ اجاره بها با روندی صعودی همراه گردد. مشاوران املاک بر این باورند با نزدیک تر شدن به ماه تابستان و فصل جابه جایی، نرخ اجاره بها رشد پیدا خواهد کرد و موجران همواره به دنبال افزایش نرخ اجاره بها هستند. با توجه به این که رشد قیمت مسکن شرایط خرید مسکن را برای بسیاری از افراد دشوار ساخته است، عده زیادی به اجاره واحد های مسکونی روی آورده اند که این عامل، گرانی نرخ اجاره ها را به دنبال داشته است.
بر اساس آمار های ارائه شده از سوی بانک مرکزی، نرخ اجاره بها در تهران و در کل کشور با رشد 23 درصدی و 20 درصدی در اردیبهشت ماه سال جاری همراه بوده است. این درحالی است که دفاتر املاک بر این باورند که رشد قیمت اجاره واحد های مسکونی در مقایسه با سال گذشته 50 درصد بوده است که این رقم از آن چه به عنوان میزان رشد قیمت مسکن برآورد شده است از نصف هم کمتر است. با توجه به این که توانایی مالی اقشار اجاره نشین چندان بالا نیست برخی از کارشناسان عنوان می کنند در سال جاری با کوچ طبقاتی مواجه خواهیم بود. سلمان خادم المله به عنوان یکی از کارشناسان اقتصاد مسکن عنوان می کند: مسکن کالایی ناهمگن است از این رو ممکن است در سال جاری رشد 30 درصدی را هم در نرخ اجاره بها مشاهده کنیم که این عامل سبب می شود شاهد کوچ طبقاتی در کشور باشیم، یعنی آنان که در شمال تهران به اجاره واحد های مسکونی پرداخته اند به قسمت های میانی کوچ می کنند و آنان که در بخش های میانی هستند جنوب را برای زندگی بر می گزینند.
وزیر راه چه پیشنهادی برای بهبود بازار اجاره مسکن دارد؟
بر اساس آن چه از سوی وزیر راه و شهرسازی در راستای بهبود وضعیت بازار اجاره پیشنهاد شده است که کماکان در مرحله پیش نویس قرار دارد، چنانچه موجران ملک های خود را برای دست کم دو سال در اختیار مستأجران قرار دهند و رشد سالیانه نرخ اجاره بها را بر اساس آن چه از سوی کمیته تعیین میزان رشد اجاره بها، تعیین می کند، برآورد نمایند آن گاه به طور 100 درصدی مشمول معافیت مالیاتی خواهند شد. اما وزیر راه و بیشتر کارشناسان بر این باور هستند که امکان تعیین یک سقف برای نرخ اجاره بها هرگز کار درست و حتی شدنی نیست.
بر این اساس آنان که دارای دست کم سه واحد استیجاری هستند، که این واحد ها بر اساس الگوی مصرف متقاضیان تولید شده اند، و یا درآمدشان ناشی از اجاره دادن واحد هایی است که مساحت مفید ساختمانشان در تهران و شهرستان ها به ترتیب 150 متر مربع و 200 متر مربع می باشد، تا زمانی که واحد هایشان را اجاره می دهند از معافیت 100 درصد مالیاتی متمتع خواهند شد به این شرط که میزان افزایش نرخ اجاره بها بیش از چیزی که توسط کمیته تعیین رشد اجاره بها، معین گردیده نباشد و سپس قرارداد اجاره بها دست کم برای دو سال تنظیم شده باشد مگر این که مستأجر خود مایل به تخلیه واحد باشد. یک نسخه از قرارداد اجاره تنظیم شده که به صورت رسمی تنظیم شده و یا در بنگاه های املاک تنظیم گشته است، همزمان با تحویل اظهارنامه مالیاتی به امور مالیاتی مربوطه بایستی ارائه گردد. کمیسیون اقتصاد در حال حاضر در حال بررسی این لایحه و این پیشنهادات می باشد که در صورت موافقت کردن با آن، در صحن علنی جلسه به بحث و رأی گیری گذاشته خواهد شد.