معرفی :

ضرابخانه محله‌ای است که در ناحیه سه منطقه چهار شهرداری تهران واقع شده است. این محله بافت قدیمی و سنتی دارد و برخلاف بسیاری از محلات تهران بافت سنتی آن تغییری نکرده و حال و هوای قدیم را دارد ولی درعین‌حال ساکنین آن به‌روز هستند و زندگی مانند قدیم ولی امروزی جریان دارد؛ مانند قدیم ازلحاظ صمیمیت و همدلی ساکنین و به‌روز ازلحاظ استفاده از علوم و دستاوردهای جدید به‌موقع و به‌جا.

این محله در سال ۱۳۸۴ که محلات تهران را تقسیم‌بندی می‌کردند، با محله پاسداران ادغام شد. در آن زمان جمعیتی حدود ۲۲۰۰۰ نفر داشت. ولی در حال حاضر این دو محله باهم در یک نقشه و در یک محله قرارگرفته‌اند. تفاوت این دو محله از هر لحاظ که فکرش را بکنید، از زمین تا آسمان است. ازلحاظ بافت جمعیتی، بافت مسکونی و …

 

تاریخچه :

در سال ۱۲۷۵ محمود خان ناصرالملک، کارخانه چلواربافی را در ضرابخانه در زمان آخرین شاه قاجار (ناصرالدین‌شاه) تأسیس نمود.

با توجه به این‌که مسائل ضرب سکه در شهرهای مختلف به‌وسیله چکش مشکلات وزنی و تقلبی بودن سکه‌ها را پیش می‌آورد، ناصرالدین‌شاه در سفری به اروپا متوجه تجمع مکان‌های ضرب سکه در پایتخت‌ها شد و حل مشکلات دادوستد به‌وسیله یک‌شکل بودن سکه‌ها او را به فکر واداشت که ضرابخانه‌ای در ایران داشته باشد. به همین دلیل ماشین‌آلات مربوط به ضرب سکه را از اروپا وارد نموده و در سال ۱۲۹۵ دستور داد تا کارخانه چلواربافی تبدیل به ضرابخانه شود و بالاخره ضرابخانه شروع به کار کرد. دراین‌بین یک اتفاق تاریخی غیرقابل‌جبران افتاد و آن این‌که بسیاری از سکه‌های دست‌ساز تاریخی از بین رفت زیرا تمام سکه‌ها را ذوب نمودند و مجدد سکه‌های جدید ساختند.

در ابتدا با فلز مس پول ضرب نمودند و بعد از یک سال پول‌هایی با فلزات دیگر ضرب کردند. پس‌ازآن این محله به ضرابخانه معروف شد. با این اتفاق، محله فوق مرکز جمع‌آوری پول‌ها و ادارات مالی کشور شد.

البته امروز پژوهشکده پولی و بانکی کشور و ضرابخانه بانک مرکزی در محله ضرابخانه قرار دارند.

ضرابخانه قبل از این‌که با پاسداران تبدیل به یک محله شود، موقعیت جغرافیایی به‌صورت مرز شمالی در خیابان گیلان، مرز جنوبی بزرگراه شهید زین‌الدین، مرز شرقی بزرگراه شهید صیاد شیرازی و مرز غربی خیابان پاسداران داشت.

 

موقعیت جغرافیایی:

در حال حاضر طبق نقشه شهرداری با پاسداران ادغام‌شده و موقعیت جغرافیایی آن به‌صورت زیر است.

شمال: اتوبان صدر

جنوب: اتوبان شهید زین‌الدین

شرق: اتوبان صیاد شیرازی

غرب: خیابان پاسداران

 

آثار تاریخی :

از آثار تاریخی محله ضرابخانه می‌توان سه اثر را نام برد:

اول مسجد جامع ضرابخانه که توسط یکی از نیکوکاران محل به مساحت ۶۰۰ مترمربع بسیار زیبا و بی‌نظیر ساخته شده است. این مسجد دو شبستان، مناره و گنبد دارد.

دوم کتابخانه مسجد جامع که دارای پانزده هزار جلد کتاب با تمام موضوعات، مهم‌ترین کتاب این کتابخانه قرآنی است با ابعاد دو در سه سانت که اصل این اثر در موزه چین نگهداری می‌شود.

سوم بنای تاریخی ضرابخانه که از دوره قاجار به‌جا مانده است و از آثار باارزش و شاخص محله است.

 

دسترسی به اتوبوس :

بعضی از محلات تهران به خطوط اتوبوس تندرو دسترسی ندارند. محله ضرابخانه نیز آن دسته است. خطوط اتوبوس تندرو خط ۵(پایانه بیهقی- پایانه علم و صنعت) و خط ۹(پایانه جوانمرد قصاب- پایانه لاله) کمی آن‌طرف تر از محله ضرابخانه در دیگر محلات تهران قرار دارند. خط ۵ در بزرگراه رسالت و خط ۹ در بزرگراه امام علی، چند ایستگاه دارند و برای این خطوط، می‌توانید به ایستگاه‌های ذکرشده دسترسی پیدا کنید.

درصورتی‌که مایلید به‌وسیله اتوبوس‌های عادی سفر درون‌شهری داشته باشید، می‌توانید در ایستگاه شهید سوادکوهی که در میدان فرخی یزدی قرار دارد، سوار خطوط عادی اتوبوس شده و خود را به خطوط دیگر برسانید.

 

دسترسی به مترو در محله ضرابخانه تهران:

محله ضرابخانه از آن دسته محلات تهران است که به خط مترو دسترسی خوبی دارد. خط ۳ (قائم-آزادگان) و خط ۱ (تجریش- کهریزک) در غرب و جنوب محله ایستگاه دارند. خط ۳ در بزرگراه صیادشیرازی و خط ۵ در شریعتی، نزدیک‌ترین ایستگاه به مرکز محله هستند.

 

دسترسی به تاکسی  :

محله ضرابخانه نیز مانند دیگر محلات تهران همواره محل رفت‌وآمد تاکسی‌های خطی می‌باشد و با توجه به اهمیت ساختمان‌های اداری و غیر اداری که در ضرابخانه وجود دارند، این امر ضروری است. غیرازاین، پایانه تاکسیرانی که در محله پاسداران وجود دارد می‌تواند شما را به دیگر محلات تهران برساند.

 

محدودیت ترافیکی :

در محله ضرابخانه مانند بعضی محلات تهران، طرح ترافیک زوج و فرد و طرح ترافیک اصلی وجود ندارد؛ بنابراین می‌توانید از خودروی شخصی خود به‌راحتی در این محل استفاده نمایید.

پارکینگ عمومی در این محله نیست و فقط پارکینگ اختصاصی بانک مرکزی بالاتر از نگارستان هشتم می‌باشد.

پمپ‌بنزین در پاسداران، گلستان هشت تعبیه شده است.

 

امکانات :

بعضی محلات تهران مانند ضرابخانه دارای یک مسجد هستند. این به دلیل وسعت محله و فعالیت مسجد می‌باشد. محله ضرابخانه یک مسجد بسیار بزرگ دارد؛ که هم اثر تاریخی است هم مسجد.

مسجد جامع غدیر خم (ضرابخانه) که در خیابان پاسداران، نگارستان هشتم قرار دارد. این مسجد امکاناتی دارد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

سالن‌هایی که ویژه مراسم عزاداری و جشن‌های مناسبتی هستند، شبستان زنانه و مردانه جداگانه، سالن کنفرانس، کتابخانه وسیع که دارای دو سالن می‌باشد و قسمت آقایان و بانوان جداشده، کلاس‌های قرائت قرآن، صندوق قرض‌الحسنه، دفتر کار برای بسیج خواهران و برادران به‌صورت جداگانه، دفتر امام جماعت و غیره

مراکز فرهنگی زیر در محله ضرابخانه واقع‌شده‌اند.

کتابخانه مسجد ضرابخانه (غدیر خم) که امکانات آن در بخش‌های قبل ذکر شد.

مرکز آموزش عالی علوم بانکداری در ضرابخانه و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال دانشکده دندانپزشکی در گلستان ششم پاسداران

بیمارستان لبافی نژاد در بوستان یکم محله پاسداران است که شامل بخش‌های مغز و اعصاب، عمومی، چشم، روماتولوژی، اورولوژی، عفونی، رفرولوژی، قلب می‌باشد.

درمانگاه خیریه شهدای مسجد جامع غدیر خم در میدان فرخی یزدی که به‌صورت شبانه‌روزی به ساکنین محله ضرابخانه خدماتی در حد یک بیمارستان ارائه می‌دهد. این خدمات با ۱۱۵ پزشک، ۱۲۵ بهیار و پرستار و کارکنان بخش‌های مختلف، در ۲۹ بخش تخصصی و فوق تخصصی انجام می‌شود.

داروخانه شبانه‌روزی تک در خیابان گیلان نیز در این محله قرار دارد.

بنیاد ملی فرش رسام عرب زاده که توسط استاد رسام عرب زاده بنیان نهاده شده است در حقیقت یک مکان هنری است که خدمات زیر را ارائه می‌دهد:

برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی- موزه فرش رسام عرب زاده- فروشگاه بنیاد ملی- برگزاری نمایشگاه‌های دوره‌ای- حضور در نشریات مختلف هنری فنی و موزه‌ای- رفوگری و شستشوی فرش‌های قیمتی، تعیین عمر فرش‌های قیمتی – برگزاری مراسم و آیین‌ها – همکاری نزدیک با دانشگاه‌های هنر برای آموزش‌های‌ یک‌روزه کارگاهی.

میدان فرخی یزدی، میدان وسیعی است با فضای سبز زیبا که دورتادور آن پیاده راه عریضی قرار گرفته است. دورتادور پیاده راه‌های خارجی میدان، پر از فروشگاه‌های تنقلات، رستوران، زمین چمن مصنوعی و … می‌باشد.

پارک همیشه‌بهار که در بوستان ششم پاسداران قرار دارد و امکانات آن شامل وسایل ورزشی، زمین بازی کودکان با وسایل بازی، مبلمان شهری، آب‌نما و …

پارک کودک، پارک بسیار کم وسعتی است با تمام امکانات بازی و ورزش و جای نشستن که در میدان فرخی یزدی قرار دارد.

مرکز خرید پاسداران، مرکز خرید احتشامیه و مرکز خرید نیستان در خیابان پاسداران خیابان دروس قرار دارند. این مراکز به‌صورت پاساژهای بزرگ با فروشگاه‌های پوشاک مردانه و زنانه و بچه‌گانه، ایستگاه‌های خوراکی، کافی‌شاپ، فست فودها، کیف و کفش، عطر و لوازم‌آرایشی بهداشتی و … تعبیه‌شده‌اند.