محله دربند
امروز قصد داریم باز هم سری به محلات قدیمی و تاریخی شهر تهران بزنیم محلاتی که با گذر از کوچه و خیابان های آن خاطرات خوش آن زمان برایمان مرور می شود. محله ای از شهر تهران که در گذشته صدای جوی آب نوازش دهنده گوش ها بوده، محله ای که با گذشتن از کنار درختان تنومندش یاد قدمت چند صد ساله هر کدام می افتیم ولی حالا دیگر خبری از آن زمان نیست تنها منازل مسکونی چند طبقه ای با کوچه های تنگ و باریک به چشم می آید، آن همه یاد و خاطره معابر اکنون تبدیل به ترافیک و صدای بوق ماشین ها گردیده است. شاید حدس زدن نام این محله برایتان سخت باشد چون تعداد این محلات کم نبوده و همه این محلات اکنون در چنین وضعیتی به سر می برند. محله ای که مورد نظر ماست محله دربند می باشد محله ای که هر کدام از تک تک ما آدم ها خاطره ای شیرین از این محله زیبا داریم. محله دربند تهران جزء اولین محلات تهران به حساب می آید و به عنوان یکی از خوش آب و هواترین محلات تهران شناخته شده است. از مهمترین ویژگی این محله وجود آب و هوای سرد و کوهستانی محله دربند است که در فصل تابستان می توان برای تفریح و کوهنوردی به این محله بروید و از هوای مطبوع آن لذت ببرید. این محله در گذشته به عنوان یک دهکده قدیمی در شمال محله سعدآباد قرار داشته و به دلیل نزدیکی به سعدآباد مورد توجه شاهان قاجار و پهلوی قرار گرفت. در حال حاضر محله دربند به دلیل وجود آب و هوای خنک به عنوان منطقه گردشگری و بکر تهران شناخته شده و به همین دلیل در تمامی ایام سال دارای گردشگران و میهمانان زیادی می باشد. در واقع محله دربند علاوه بر مسیر کوهنوردی دارای رستوران های شیک و مدرنی می باشد که بهترین مکان برای تفریح و پذیرایی از میهمانان انتخاب می گردد. در این محله علاوه بر رستوران می توان به سفره خانه های سنتی هم اشاره نمود. در واقع محله دربند و کوه های آن به عنوان یکی از راه های اصلی صعود به ارتفاعات البرز شناخته می شود و زمانی که کوهنوردی را از دربند شروع می نمایید می توانید تا انتهای مسیر که به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم می شود ادامه دهید. زیبایی های این محله تنها به وجود درختان و خانه های لوکس آن نبوده بلکه باید به وجود آبشارهای زیبا و رودخانه محله دربند تهران هم اشاره نمود.
تاریخچه محله دربند به حدود 100 سال پیش باز می گردد درست در زمانی که دو نفر از اهالی طالقان به این محله مهاجرت کرده و بنیان محله دربند را شکل می دهند. اهالی دهکده دربند در قدیم به زبان تاتی صحبت می کردند ولی چیزی که قابل توجه است هنوز هم در روستاهای محله دربند همچنان به زبان تاتی صحبت می نمایند. دربند قدیمی از بهم پیوستن چندین محله به نام های مرغ محله، شاه محله، ترش محله، کلاغ محله و سربند تشکیل شده است. همانطور که گفته شد محله دربند در گذشته به عنوان روستایی از منطقه شمیرانات بوده که به دلیل نزدیکی به مجموعه سعدآباد مورد توجه شاهان ایران قرار گرفت. در زمان قاجار یکی از شاهزاده های آن ها به نام کیومرث میرزا در این منطقه سکونت داشته و حکایت است در زمانی که ناصرالدین شاه در راه سفر به این محله رفته است فردی به وی تیر زده و در یکی از آبادی های محله دربند خود را پنهان کرده بود ولی وی توسط ماموران ناصرالدین شاه دستگیر شده و وی را به زندان انداختند. از زمان های دیرین تا به امروز می گویند که اهالی دربند به دعانویس معروف بوده و به همین دلیل فرزند سوم ناصرالدین شاه سالی یک بار برای دعا نوشتن به محله دربند مراجعه می کرده است. بعد از دوران قاجار در زمان پهلوی هم به آبادانی این محله بسیار رسیدگی شده و در زمان رضا شاه به دستور وی در این محله چندین ویلا و مهمان خانه بنا گردید. به دلیل آن که رودخانه ای که از دربند سرچشمه می گیرد بسیار وسیع بوده و مسیر دربند هم تنگ بوده پل های متعددی بر روی رودخانه احداث شده و تندیس مرد کوهنوردی را در میدان سربند نصب نمودند. در محله دربند در نزدیکی رودخانه هتلی به نام هتل دیپلمات وجود دارد که تا اواسط دوران حکومت محمد رضا شاه تنها هتل اعیانی تهران بوده است. محمد رضا شاه از میهمانان مهم و خارجی در این هتل پذیرایی می کرده است. در گذشته این محله خارج از شهر تهران بوده ولی به دلیل پیشرفت های محله و همچنین گسترش تهران این محله اکنون جزء منطقه 1 تهران و ناحیه 3 محسوب می گردد. البته باید به این نکته توجه نمود که در خود محله دربند تهران هم اختلاف طبقاتی فاحشی وجود دارد برخی در بخش خوب و مناسب محله دربند و برخی در بخش ارزان دربند مشغول به زندگی هستند و همین امر سبب ایجاد دوگانگی بین اهالی محله گردیده است. امروزه با توجه به آن که محله دربند علاوه بر تبدیل شدن به قطب گردشگری به عنوان یک محل سکونت برای افراد با وضع اقتصادی مناسب انتخاب گردیده است.
بافت اجتماعی محله بسیار متنوع بوده و اختلاف طبقاتی فاحشی میان ساکنان محله وجود دارد. عده ای بسیار متمول و عده ای در بافت قدیمی و سنتی محله زندگی می کنند. این امر موجب عدم تجانس و عدم همکاری و مشارکت آن ها با یکدیگر می شود. ساختار شهری نیز در شمال و جنوب محله متفاوت است. قسمت های جنوبی محله از قطعات تفکیکی بزرگ تر و بافت شهری نوسازی برخوردار است. هرچه به سمت شمال محله پیش میرویم دانه بندی قطعات ساختمانی فشرده تر، تراکم ساختمانی بیشتر و کوچه ها و خیابان ها از نظم کمتری پیروی می کنند. مسیر ها و راه های ارتباطی دربند به دلیل تردد گردشگران به خصوص در روزهاي پاياني هفته، جوابگو نبوده و بار ترافيكي سنگيني دارد، که مشکلاتی را برای ساکنان به وجود آورده است.
این محله که جزء منطقه 1 تهران محسوب می شود از نظر دسترسی دارای موقعیت مناسبی بوده و از سمت شمال به کوه های البرز، از جنوب به میدان دربند، از شرق به محله باغ شاطر و از سمت شرق به کوه های البرز محدود می گردد.
ندارد
در محله دربند خوشبختانه از نظر دسترسی به تاکسی تامین بوده و در ابتدا و انتهای محله تاکسی های مختلفی شما را به میدان تجریش می رسانند. از نظر دسترسی به اتوبوس همانطورکه می دانید اتوبوس های میدان تجریش در بیشتر مناطق تهران قابل مشاهده است و همین امر سبب افزایش میزان دسترسی حمل و نقل عمومی محله دربند گردیده است.
در محله دربند تنها مشکلی که وجود دارد عدم وجود پمپ بنزین در داخل محله است. اهالی محله برای دسترسی به پمپ بنزین می توانند به جایگاه سوخت واقع در خیابان ولیعصر و یا پمپ بنزین نیاوران مراجعه نمایند.
در خود محله دربند هیچ گونه ایستگاه مترو وجود ندارد ولی در نزدیکی آن می توان به وجود ایستگاه مترو تجریش اشاره نمود که سبب افزایش دسترسی افراد به محله دربند گردیده است.
مراکز خرید محله دربند همانطور که می دانید محله دربند به عنوان قطب و جاذبه گردشگری شهر تهران معروف است ولی در سطح محله مغازه و فروشگاه های زیادی وجود دارد ولی اگر به دنبال پاساژ و مراکز خرید بزرگ می‌باشید بهترین مکان خرید محله تجریش و پاساژهای بزرگی نظیر مرکز خرید تندیس، مرکز خرید قائم، مرکز خرید ارگ و… می توانید مراجعه نمایید. بوستان ها و مراکز گردشی و تفریحی با وجود آن که محله دربند تهران دارای فضای سبز فراوانی است ولی با این وجود در محله دربند می توان به وجود بوستان گلاب دره در محله دربند اشاره نمود. علاوه بر آن که محله دربند به عنوان مرکز گردشی شهر تهران محسوب می شود در این محله می توان به وجود مجموعه های ورزشی و همچنین وجود مجموعه فرهنگی، گردشی و تاریخی سعدآباد اشاره نمود.