از اجاره بهای مسکن چه خبر؟
در حالی که ماهانه گزارشاتی درخصوص میانگین نرخ مسکن در تهران ارائه می شود، مستأجران در بی خبری به سر می برند و آن چه بر همگان مبهم و غیرشفاف است نرخ اجاره بها در ماه های مختلف سال است. از اسفند ماه سال 96 گزارشی از نرخ اجاره بهای مسکن در پایتخت منتشر نشده و این عامل مستأجران را در بلاتکلیفی و بی خبری قرار داده است.
این مسئله تنها اجاره نشینان پایتخت را در بر نمی گیرد، حتی آنان که در شهرستان ها به اجاره واحد های مسکونی می پردازند نیز از متوسط نرخ اجاره بها در شهر خود بی خبرند، از این موضوع اطلاع چندانی ندارند و از در دست نداشتن اطلاعات دقیق ابراز ناراحتی می کنند. این امر سبب شده معامله برای این دست از افراد امری دشوار و پرریسک قلمداد گردد. تنها شاخصی که در این حوزه ارائه می گردد و مستأجران می توانند بدان استناد ورزند میزان رشد اجاره بها در بازه یک ماهه است با این حال چون متوسط اجاره بها اطلاع رسانی نمی شود این شاخص عملا لطفی ندارد و نمی توان اطلاعات خاصی را از آن استنباط کرد. با وجود این که قیمت خرید مسکن از نگاه بسیاری از افراد گران و نامتعارف است، برخی عنوان می کنند رشد اجاره بها طی ماه های اخیر به گونه ای بوده که مستأجران را بیش از خریداران متحمل فشار نموده است. مستأجران از نبود یک آمار دقیق در خصوص وضعیت اجاره بها در تهران و دیگر شهرستان ها گله مندند چرا که به واسطه این امر مستأجران از تراز های قیمتی بی اطلاع می مانند. زمانی که مستأجران از متوسط قیمت اجاره بها آگاهی دقیقی نداشته باشند ناگزیرند هر آن چه توسط موجر پیشنهاد می شود را بپذیرند و به هر قیمتی اعتماد کنند. این اتفاق باعث شده برخی بازار اجاره بها را در یک دوره خاموشی اطلاعاتی بدانند که شرایط بدی را برای افراد رقم زده است. به رغم این که انتظار می رود چنین شرایطی خاتمه پیدا کند متأسفانه آن چه شاهدش هستیم تمایل دولت به ادامه این روند است.
واقعیت این است که شرایط فعلی برای بسیاری از افراد دشوار قلمداد می شود با این حال شاهد حرکت خاصی از سوی دولت نیستیم و دولت حتی در راستای کنترل دستوری هم اقدامی نکرده است.
برخی عنوان می کنند آنچه سبب شده است اطلاعاتی در خصوص بازار اجاره در اختیار افراد قرار نگیرد، در دست نبودن اطلاعات کافی درباره معاملات مسکن است به طوری که برخی اذعان می کنند عدم ثبت تمام و کمال معاملات اجاره در سامانه رهگیری زمینه ساز چنین مشکلاتی بوده است. به عبارت دقیق تر تنها در سال اول موجر و مستأجر برای عقد قرارداد راهی بنگاه های معاملاتی می شوند و اطلاعات را به طور کامل در سامانه رهگیری ثبت می کنند در سال های بعد ضرورتی برای این کار نمی بینند و همین عامل ثبت شده اطلاعات جامعی در سامانه رهگیری برای ارائه گزارشات دقیق و جامع وجود نداشته باشد.
به عقیده کارشناسان، استفاده دقیق از سامانه رهگیری باید در دستور کار قرار بگیرد تا فعالان بازار بتوانند با استناد به آن، وضعیت فعلی بازار را به خوبی رصد کنند و اطلاعات شفاف را در اختیار عموم بگذارند.
برخی علت خاموشی اطلاعات در بازار مسکن را تلاش دولت برای مدرن سازی بازار مسکن عنوان می کنند. شاید در سال های ابتدایی دهه 80 این تصور که روزی شفاف سازی در حوزه مسکن این چنین برجسته شود و اطلاعات کاملا دقیق در اختیار مردم قرار بگیرد در حد یک خیال به نظر می رسید اما امروزه نه تنها خریداران بلکه فروشندگان و واسطه های ملکی نیز از ثبت دقیق اطلاعات در سامانه رهگیری استقبال می کنند. با این وجود کماکان نیاز به چکش کاری در این حوزه تا رسیدن به آن چه مدنظر است احساس می شود.